نذورات محلی، تجلی ارادت و همدلی در ایام فاطمیه

به گزارش اطلاع با ما  به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، ایام فاطمیه: علی محسنی – حجت‌الاسلام بهاری در گفت‌و‌گو با باشگاه خبرنگاران جوان به تفاوت نذورات در مناطق مختلف اشاره کرد و گفت: «خیرات و نذوراتی که مردم برای اهل بیت انجام می‌دهند، در هر محل، منطقه و کشوری متفاوت است. شما می‌بینید که در ایام مختلف، بهترین غذا‌ها برای زائران یا عموم مردم نذر می‌شود. در نجف، غذایی خاص به نام “قیمه نجفی” تهیه و در اختیار مردم قرار می‌گیرد. در آذربایجان نیز غذایی شبیه حلیم ما پخته و در مناسبت‌های خاص بین مردم توزیع می‌شود.»

وی افزود: «در داخل کشور نیز هر منطقه نذورات ویژه‌ای دارد. مثلاً در استان گیلان، در ایام فاطمیه آشی به نام “آش فاطمه زهرا” تهیه می‌شود که مختص این منطقه است. در نقاط دیگر نیز ممکن است غذا‌های مختلفی مانند آش رشته یا شعله‌زرد پخته شود. البته این غذا‌ها لزوماً مخصوص حضرت زهرا (س) نیستند، بلکه به اقتضای فرهنگ محلی تهیه و توزیع می‌شوند.»

حجت‌الاسلام بهاری با اشاره به یک روایت تاریخی بیان کرد: «در حدیثی آمده است که‌ام سلمه غذایی شبیه کاچی، متشکل از روغن و آب، تهیه کردند. پیامبر اکرم (ص) به او فرمودند که کار بسیار خوبی انجام داده‌اند. این نشان می‌دهد که نذورات ساده و بی‌تکلف نیز مورد قبول خداوند است.»

وی در ادامه تصریح کرد: «مهم‌ترین مسئله در این نذورات، نیت خالص مردم است. مردم این نذورات را با عشق و ارادت به اهل بیت انجام می‌دهند. این نیت‌ها ارزشمند است و خداوند آنها را می‌پذیرد. تفاوت در انواع غذا‌ها و اسامی آنها اهمیتی ندارد، بلکه آنچه اهمیت دارد، نیت خیر و خالص مردم است.»

نقش نذورات در ایجاد همدلی و محبت الهی

حجت‌الاسلام بهاری در ادامه گفت‌وگوی خود به اهمیت نیت نذورات اشاره کرد و بیان داشت: «نذوراتی که مردم در مناسبت‌های مختلف انجام می‌دهند، از ذات مقدس الهی نشأت می‌گیرد. این اعمال نه‌تنها باعث تقویت محبت الهی می‌شود، بلکه برکت و رحمت خداوند را به همراه دارد. چنین اقداماتی در جامعه اسلامی و به‌ویژه در میان شیعیان، به عنوان عملی ارزشمند و گران‌بها شناخته می‌شود.»

وی افزود: «انواع مختلف نذورات مانند قیمه‌نذری در خیمه امام حسین (ع) یا آش شعله در ایام شهادت امام حسن مجتبی (ع)، نمونه‌هایی از این نذورات هستند. هرچند این غذا‌ها به‌طور مستقیم به آن امام معصوم نسبت داده نمی‌شوند، اما به اقتضای فرهنگ و رسوم محلی تهیه و در بین مردم توزیع می‌شوند. مهم آن است که این اقدامات باعث افزایش همدلی و تعاون در جامعه می‌شود.»

حجت‌الاسلام بهاری همچنین به جایگاه سمنو در فرهنگ ایرانی اشاره کرد و گفت: «سمنو در فرهنگ ایرانی جایگاه خاصی دارد و شاید همین ارتباط فرهنگی باعث شده که در ایام فاطمیه نیز رواج پیدا کند. البته این اهمیت به دلیل نیت خالص مردم است، نه به دلیل خود سمنو یا ویژگی خاصی که به آن نسبت داده شود.»

وی در ادامه تأکید کرد: «آنچه در نذورات اهمیت دارد، نیت خالص و هدف مشترک مردم است که با این اقدامات به همدلی و کمک به یکدیگر می‌پردازند. این نذورات فرصتی برای خدمت به جامعه و تقویت ارزش‌های انسانی و دینی محسوب می‌شود.»

حجت‌الاسلام بهاری در ادامه صحبت‌های خود گفت: «این جایگاه خاصی که برای سمنو و برخی نذورات قائل می‌شوند، ممکن است در همه جا به همین شکل نباشد. به‌طور مثال، در استان اردبیل چنین مراسمی به این صورت که در برخی مناطق دیگر هست، برگزار نمی‌شود. در واقع، این مراسم در همه جا رایج نیست و در برخی مناطق توجه بیشتری به آن می‌شود.»

وی افزود: «من در نقاط مختلف کشور مانند بوشهر و هرمزگان حضور داشتم، اما در آنجا چنین مراسمی برای ایام فاطمیه ندیدم. حتی در شهر‌های بزرگی مثل مشهد، بیشتر آش شله پخته می‌شود و از مراسم سمنوپزان خبری نیست. در شهر‌هایی مثل تهران یا اصفهان دیده‌ام که این غذا را به صورت خاص برای ایام فاطمیه آماده می‌کنند.»

حجت‌الاسلام بهاری در ادامه توضیح داد: «جالب است که در برخی مناطق، این آش یا غذا را برای مناسبت‌های دیگری هم آماده می‌کنند که لزوماً ارتباطی با اهل بیت ندارد. مثلاً می‌گویند این غذا برای تقویت مادرانی که تازه فرزند به دنیا آورده‌اند، مناسب است و به آنها داده می‌شود تا حالشان بهتر شود. چنین مواردی نشان می‌دهد که این غذا‌ها و نذری‌ها تنها به اهل بیت محدود نمی‌شود، بلکه به اقتضای فرهنگ هر منطقه انجام می‌شود.»

وی با تأکید بر اینکه مراسم سمنوپزان تنها در تعداد محدودی از شهر‌ها برگزار می‌شود، گفت: «این مراسم شاید تنها در چند شهر مشخص باشد و نمی‌توان آن را به تمام نقاط کشور تعمیم داد.»