مصرف بنزین در ایران؛ چالش‌های تمدنی و فرصت‌های بهینه‌سازی

به گزارش اطلاع با ما، مصرف بنزین در ایران: دکترحمیدرضا مقصودی– در میان کشورهای پر مساحت دنیا، ایران هجدهمین کشور است. در میان کشورهایی که مساحت آن‌ها بیش از ایران است، ایران از کشورهای کانادا، استرالیا، آرژانتین، قزاقستان، الجزایر، گرینلند، عربستان سعودی، سودان و لیبی پر جمعیت تر است (منبع). یعنی در میان کشورهای پر مساحت دنیا، ایران رتبه نهم در جمعیت را دارد(منبع).

در این میان، ایران در میان این کشورها بعد از آمریکا، روسیه، عربستان سعودی، کانادا و برزیل، بیشترین تولید نفت را دارد. از این رو در دسترسی به منابع انرژی در رتبه ششم قرار دارد(منبع).

ایران در میان کشورهای دنیا به لحاظ جمعیت نیز در رتبه ۱۸ قرار دارد(منبع). در میان کشورهای پر جمعیت نیز ایران پس از آمریکا، چین، برزیل و روسیه رتبه چهارم در تولید نفت را داراست(منبع).

بعلاوه ایران یک کشور دارای نظم اجتماعی خانوادگی بسیار قوی است. یعنی اجتماع ایرانی دارای استحکام درونی بسیار بالایی است از این رو میل بالایی به دید و بازدید و سفر در میان ایرانی‌ها وجود دارد. در میان ۱۸ کشور پر جمعیت و ۱۸ کشور پر مساحت، ایران نظم اجتماعی پیچیده‌تری از بسیاری از کشورها دارد.(شاخص پیچیدگی اجتماعی متاسفانه سنجیده نمی‌شود و از شاخص‌هایی است که می‌تواند نماگر قدرت اجتماعی کشورهایی چون ایران باشد).

حال با این اوصاف و با وجود این که ایران دارای بیشترین تعداد خودروی چهارچرخ با قیمت ارزان در دنیاست که این خودروها متوسط مصرف بالاتری از نرم دنیا دارند، کاملا بدیهی است که مصرف بنزین در ایران بالا باشد. انتظار این است که ایران حتما جزو ۵ کشوری باشد که بیشترین مصرف بنزین را دارد. اما در اوج مصرف در نوروز اخیر، ایران رتبه هفتم مصرف بنزین را از آن خود کرده است(ادعای سخنگوی صنف جایگاه‌داران. منبع فنی را نیافتم).

رتبه ایران در مصرف بنزین سالیانه نیز دوازدهم است(منبع).

این را هم در نظر بگیرید که ایران فاقد خودروهای سواری با مصرف گازوئیلی است. در حالی که این خودروها در کشورهای اروپایی فراوانند. بعلاوه وانت‌بارهای فراوانی وجود دارند که به جای گازوئیل از بنزین استفاده می‌کنند و مصرف آن‌ها نیز جزو مصارف سواری به شمار می‌رود.

شایان ذکر است که کشور کوچکی چون آلمان و کشور کم جمعیتی چون عربستان سعودی مصرف بنزین بالاتری از ایران دارند(منبع).

زمانی که در موضوعی قضاوت می‌کنیم، باید فاکتورهای متعددی را در نظر بگیریم. صرف رتبه بندی در مصرف بنزین، معیار مناسبی برای این نیست که کشور را پر مصرف بدانیم.

اما آیا نمی‌توانیم مصرف بنزین را بهینه تر کنیم؟ چرا می‌توان با بهبود عملکرد خودروها، بهبود نظام معماری شهری و جلوگیری از ترافیک، بهبود عملکرد راننده‌ها در حین رانندگی جهت استفاده از سرعت بهینه و … عملکرد مصرفی بنزین در کشور را بالاتر برد.

اما این را نیز باید در نظر گرفت که ایران در وضعیت فعلی از بهینه‌ترین نظامات مصرف بنزین در دنیا را دارد. هرچند رفتارهای فردی مسرفانه، یا برخی از رفتارهای جمعی غیرقابل قبول در مصرف بنزین در ایران دیده می‌شود.
از مردمی که در انقلاب اسلامی زیست می‌کنند، فقط انتظار نمی‌رود که بهینه ترین باشند. بلکه انتظار می‌رود که رفتاری در تراز تمدن اسلامی داشته باشند.
بنابراین در نگاه تمدنی انقلاب اسلامی، بهینه ترین نظام مصرفی دنیا نیز می‌تواند بسیار مسرفانه باشد.

فهم من از بیان رهبر انقلاب در مصرف مسرفانه این است که ایرانی‌ها اولا رفتارهای فردی مسرفانه فراوانی دارند. ثانیا وضعیت ما، برای رسیدن به مرحله تمدن‌سازی مناسب نیست.