رشد ۸۳۰ درصدی درآمدهای مالیاتی طی شش سال؛ گامی به سوی خودکفایی بودجه

به گزارش اطلاع با ما  به نقل از رشد ۸۳۰ درصدی درآمدهای مالیاتی– مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در ارزیابی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نکات کلیدی‌ای را مطرح کرده که نگاهی جامع به روند افزایشی درآمدهای مالیاتی، تغییرات ساختار بودجه، معافیت‌های مالیاتی و تأثیرات سیاست‌های مالی بر اقتصاد دارد. بر اساس این گزارش، افزایش ۴۴ درصدی در درآمدهای مالیاتی دولت نسبت به سال جاری، به‌عنوان بخشی از سیاست مالی جدید، با هدف کاهش وابستگی به منابع نفتی و تلاش برای تقویت منابع پایدار درآمدی صورت گرفته است. این روند در راستای دستیابی به سهم بیشتر مالیات در تأمین هزینه‌های دولت و تحقق اهداف برنامه‌های توسعه‌ای است.

نکات مهم در لایحه بودجه ۱۴۰۴:

1. افزایش درآمدهای مالیاتی و تأثیرات بر شاخص‌های کلان:

در سال آینده، مجموع درآمدهای مالیاتی با رشد ۴۴ درصدی به ۱,۹۶۴ هزار میلیارد تومان خواهد رسید که به تقویت منابع پایدار بودجه کمک می‌کند.

سهم مالیات از هزینه‌های دولت به ۴۸ درصد خواهد رسید و از جمع منابع عمومی دولت نیز ۳۳ درصد را تشکیل می‌دهد.

با این وجود، نسبت درآمدهای مالیاتی به تولید ناخالص داخلی تنها ۵.۵ درصد است، که اگرچه نسبت به سال‌های اخیر رشد داشته اما همچنان با اهداف بلندمدت، یعنی سهم ۱۰ درصدی مالیات از تولید ناخالص داخلی، فاصله دارد.

2. افزایش ۸۳۰ درصدی درآمدهای مالیاتی طی شش سال:

درآمدهای مالیاتی دولت از ۲۱۱ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ به ۱,۳۶۵ هزار میلیارد تومان در سال جاری افزایش یافته است، که نشان‌دهنده یک روند پایدار رشد در سیاست‌های مالیاتی کشور است.

3. تغییرات در معافیت‌های مالیاتی و سقف‌های معافیت حقوق‌بگیران:

معافیت مالیاتی برای حقوق‌بگیران با دو برابر افزایش، به ۲۸۸ میلیون تومان در سال (۲۴ میلیون تومان ماهانه) و برای سایر شاغلین به ۲۰۰ میلیون تومان در سال رسیده است.

همچنین، سیستم پلکانی جدیدی برای مالیات حقوق وضع شده که مالیات افراد با حقوق‌های بالاتر را نیز به‌طور موثر کاهش داده است.

4. معافیت‌های خاص و انتقادات موجود:

برخی معافیت‌های خاص، از جمله معافیت مالیاتی اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها و قضات، در بودجه ۱۴۰۴ مورد انتقاد مرکز پژوهش‌ها قرار گرفته است. این معافیت‌ها به‌دلیل تبعیض‌آمیز بودن با ایده عدالت مالیاتی سازگار نیستند.

در خصوص مالیات بر دارایی‌ها، معافیت باغ‌ویلاها و عدم شمول مالیات بر برخی املاک گران‌قیمت، شکاف‌هایی در سیاست‌های مالیاتی ایجاد کرده که بر اساس پیشنهادات، نیاز به شفاف‌سازی و اصلاح در قوانین دارد.

5. نقش حیاتی شناسایی فراریان مالیاتی:

مرکز پژوهش‌ها تأکید دارد که کاهش فرار مالیاتی و افزایش شفافیت می‌تواند به تحقق بیشتر اهداف مالیاتی کمک کند. به‌ویژه با دسترسی برخط به اطلاعات املاک و دارایی‌ها، امکان ردیابی دقیق‌تر مالیات‌دهندگان فراهم خواهد شد.

جمع‌بندی: بودجه ۱۴۰۴ با محوریت افزایش سهم مالیات، کاهش اتکا به درآمدهای نفتی و حرکت به سمت منابع پایدار طراحی شده است. گرچه بهبودهایی در شاخص‌ها مشاهده می‌شود، اما همچنان تا تحقق کامل اهداف، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق‌تر، کاهش معافیت‌های تبعیض‌آمیز و تمرکز بر شناسایی و کاهش فرار مالیاتی وجود دارد. این اقدامات می‌تواند علاوه بر کاهش شکاف‌های بودجه، سهم مالیات در هزینه‌های دولت را به هدف ۸۰ درصدی مقرر در قانون برنامه هفتم توسعه نزدیک‌تر سازد.