چالش‌ های فرار مالیاتی و اهمیت شفافیت اقتصادی در نظام مالیاتی ایران

به گزارش اطلاع با ما  چالش‌ های فرار مالیاتی- تحلیل این گزارش نشان می‌دهد که نظام مالیاتی در ایران با وجود اهمیت استراتژیک در اقتصاد کشور، با چالش‌های جدی از جمله فرار مالیاتی گسترده و شکاف مالیاتی در بخش‌های مختلف مواجه است. بر اساس اسناد بالادستی کشور، از جمله سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و تقویت منابع مالیاتی به عنوان یکی از راهکارهای اساسی برای تقویت حکمرانی اقتصادی و مقابله با مشکلاتی مانند بیماری هلندی و تورم در نظر گرفته شده است.

در عین حال، فرار مالیاتی در ایران گسترده و در بسیاری از مشاغل مانند پزشکی، وکلا و طلافروشی به صورت شدید مشاهده می‌شود. به‌رغم نبود آمار دقیق، تخمین‌ها نشان می‌دهند که بین ۲۰ تا ۴۰ درصد تولید ناخالص داخلی کشور ممکن است به فرار مالیاتی مربوط باشد. این رقم نشان‌دهنده ضعف ساختاری در نظام مالیات‌ستانی است و حاکی از عدم توانایی دولت در مهار این معضل است.

از دیدگاه حقوقی، قانون مالیات‌های مستقیم، از جمله ماده ۱۶۹ مکرر، سازوکارهایی را برای جمع‌آوری اطلاعات مالی و شناسایی مودیان مالیاتی فراهم کرده است. این قوانین به دولت امکان می‌دهند تراکنش‌های مالی افراد و شرکت‌ها را بررسی کرده و جلوی فرار مالیاتی را بگیرند. با این حال، یکی از موانع اساسی در اجرای این قوانین، عدم دسترسی سریع و کامل سازمان مالیاتی به اطلاعات تراکنش‌های بانکی است.

از سوی دیگر، کارشناسان معتقدند دو گروه با شفافیت مالیاتی مخالف هستند: افرادی که از وضعیت موجود و فرار مالیاتی بهره‌مند می‌شوند و گروه‌هایی با انگیزه‌های سیاسی که تلاش می‌کنند از این موضوع برای تضعیف دولت استفاده کنند. شفاف‌سازی نظام مالیاتی می‌تواند منافع این افراد را به خطر بیندازد و لذا مخالفت‌هایی از سوی آنان مشاهده می‌شود.

نتیجه‌گیری کلی این تحلیل آن است که تقویت نظام مالیاتی و مبارزه با فرار مالیاتی نه تنها موجب افزایش درآمدهای پایدار دولت می‌شود، بلکه به شفافیت اقتصادی، کاهش نابرابری و تقویت اعتماد عمومی به دولت نیز کمک می‌کند. اجرای صحیح قوانین مالیاتی و دسترسی بهتر به اطلاعات تراکنش‌های بانکی از گام‌های کلیدی در این مسیر است.