تنگه هرمز؛ گرانیگاه تقابل ایران و اسرائیل

به گزارش اطلاع با ما  تنگه هرمز– در شرایطی که تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه به‌واسطه نشانه‌های حمله نظامی قریب‌الوقوع اسرائیل به ایران رو به افزایش است، ارزیابی‌ها در خصوص تأثیر این وضعیت بر تولید و صادرات نفت متفاوت است. در این میان، برخی تأثیر قابل توجه این تنش‌ها بر صادرات را رد می‌کنند، در حالی که گروهی دیگر بر این باورند که تشدید تنش‌ها در وهله نخست بر توان تولید و صادرات نفت تأثیر خواهد گذاشت.

چین بزرگ‌ترین واردکننده نفت خلیج‌فارس است و بیش از نیمی از نیاز نفت خام چین از خاورمیانه تأمین می‌شود؛ بنابراین هر گونه آسیب به ظرفیت صادرات نفت خلیج‌فارس منافع چین را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در صورت بروز اختلالات جدی در عرضه نفت و جریان تجاری که اقتصاد منطقه را با تهدیدات جدی مواجه کند، مداخلات دیپلماتیک و نظامی از سوی شرق آسیا اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.

ژاپن نیز به شدت به نفت خام خاورمیانه وابسته است و در هشت ماه گذشته، به عنوان چهارمین واردکننده بزرگ نفت خام در آسیا، روزانه 2.19 میلیون بشکه نفت از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وارد کرده است که 96% مجموع وارداتش را تشکیل می‌دهد.

کارشناسان بر این باورند که کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در وضعیت ژئواستراتژیک خطرناکی قرار دارند که ممکن است بر صادرات نفت به آسیا و اروپا اثر بگذارد. میزان این تأثیر بستگی به سناریوهای محتملی نظیر هدف قرار دادن تأسیسات نفتی ایران، مسدود شدن تنگه هرمز یا هدف قرار دادن تأسیسات نفتی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارد.

بخش عمده‌ای از نفت کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از تنگه هرمز صادر می‌شود، به‌گونه‌ای که روزانه 20 میلیون بشکه از آن عبور می‌کند و از این میزان 70 درصد آن به سمت بازارهای آسیایی روانه می‌گردد. هرگونه اختلال یا تهدید در صادرات نفت تأثیر عمیقی بر اقتصاد کشورهای حاشیه خلیج‌فارس خواهد داشت. علاوه بر این، نگرانی جهانی از افزایش قیمت نفت به بشکه‌ای بین 120 تا 150 دلار در صورت مسدود شدن تنگه هرمز وجود دارد.

سازمان اوپک در حال حاضر ظرفیت مازاد تولیدی معادل 7 میلیون بشکه در روز دارد و در صورت هدف قرار دادن تأسیسات نفتی ایران، این سازمان قادر است کسری ناشی از کاهش عرضه نفت ایران به بازار را جبران کند. لازم به ذکر است در صورتی که صادرات نفت ایران متوقف گردد، چین که یکی از شرکای مهم ایران است بین 1.5 تا 1.8 میلیون بشکه نفت خام در روز را از دست خواهد داد که باید به فکر جایگزینی برای آن باشد.

 سناریوهای خطرناک درگیری

تشدید تنش‌ها در منطقه تأثیر مستقیمی بر اقتصاد کشورهای حوزه خلیج‌فارس داشته است. با این حال، سناریوهای متعددی وجود دارد که برخی از آن‌ها ممکن است برای این کشورها سودمند و برخی دیگر خطرناک باشد.

تا زمانی که تهدیدات خارج از تنگه هرمز و دور از تأسیسات نفتی کشورهای خلیج‌فارس باقی بمانند، این کشورها از خطرات ژئوپلیتیک فزاینده و افزایش قیمت‌ها بهره‌مند خواهند شد. حتی در صورت هدف قرار گرفتن تأسیسات نفتی ایران، این کشورها قادر خواهند بود کسری ناشی از کاهش عرضه را جبران کرده و در موقعیت ذینفع باقی بمانند.

سناریوهای خطرناک شامل بسته شدن تنگه هرمز توسط ایران یا هدف قرار دادن تأسیسات نفتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است که می‌تواند به ویرانی اقتصادی برای بسیاری از آن‌ها، به ویژه بحرین و کویت که تمام صادرات نفت آن‌ها به تنگه هرمز وابسته‌ است، منجر شود.

پیامدهای بالقوه این تنش‌ها تأثیرات مهمی بر اقتصاد جهانی، قیمت نفت و همچنین انتخابات ایالات متحده خواهد داشت. در صورت تشدید بحران، ممکن است به تنش‌های اجتماعی و اعتراضات مردمی در بسیاری از کشورهای جهان منجر گردد.