پول مدرن!

به گزارش اطلاع با ما ،  علی نصیری اقدم؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی:در بخش عمده‌ای از ادبیات علم اقتصاد این فرضیه مطرح می‌شود که «پول» یک موجودیت خنثی است و افزایش خلق پول تاثیری در افزایش تولید ندارد و در عوض موجب افزایش سطح عمومی قیمت‌ها (تورم) می‌شود. در این فرضیه پول صرفا یک وسیله مبادله است.

در این دیدگاه، تامین مالی سرمایه‌گذاری از مسیر خلق پول جدید انجام نمی‌شود بلکه از مسیر پس انداز بخشی از درآمد عوامل اقتصادی نزد واسطه‌های مالی (نظیر بانک‌ها) و قرض دادن وجوه مذکور به سرمایه‌گذاران متقاضی وجوه قابل قرض دادن، انجام می‌شود. بنابراین برای تقویت سرمایه‌گذاری در کشور کاری از دست بانک‌ها بر نمی‌آید و کلیددار اصلی مردم هستند که تصمیم می‌گیرند چه نسبتی از درآمد خود را پس انداز کنند. بانک‌ها صرفا واسطه وجوه هستند که منابع مالی را از سپرده گذاران می‌گیرند و به سرمایه‌گذاران می‌دهند.

در مقابل، دیدگاهی وجود دارد که بانک‌ها را نه صرفا واسطه وجوه بلکه خالق وجوه می‌داند. در واقع بانک یک نهاد مدیریت بدهی است که با بدهکار کردن خود قدرت اکتساب دارایی را بدست می‌آورد. این بدهی بانک که صرفا یک تعهد به پرداخت است تبدیل به دارایی فرد می‌شود و چنین به نظر می‌رسد که فرد نزد بانک سپرده‌گذاری کرده‌ است. حال فرد می‌تواند از قدرت خرید این سند بدهی استفاده و یک دارایی جدید اکتساب کند که در این صورت بدهی بانک به فرد تبدیل به بدهی بانک به فروشنده دارایی می‌شود و به این ترتیب قدرت خرید این سند بدهی در اقتصاد به گردش در می‌آید.

در واقع پول مدرن چیزی جز بدهی بانک‌ها نیست، سندی که دارای قدرت خرید است. در این تعریف، ویژگی اصلی پول این نیست که وسیله مبادله است بلکه این نکته است که قدرت خرید دارد.

نکته حائز اهمیت در خصوص نقش بانک در اقتصاد مدرن این است که بانک با پشتیبانی دولت، اجازه صدور اسناد بدهی را دارد که پول رایج محسوب شود. امروزه در اکثر اقتصاد‌های دنیا و از جمله ایران بیش از ۹۷ درصد نقدینگی پول بانکی یا سند بدهی بانکی است و بانک‌ها برای انتشار این اسناد بدهی متکی به پایه پولی بانک مرکزی یا نسبت ذخایر یا جذب سپرده از مردم نیستند.