نقد سیاست‌های نئولیبرالی و پیشنهادات برای اصلاحات اقتصادی در ایران

به گزارش اطلاع با ما، اصلاحات اقتصادی – دکتر سید یاسر جبرائیلی در تحلیل خود به نقد سیاست‌های اقتصادی رایج و تأثیرات منفی آنها بر اقتصاد ایران پرداخت. او با اشاره به استعمار فرانو و ابزارهایی مانند صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی، این سیاست‌ها را به عنوان عامل بحران‌های اقتصادی کشور معرفی کرد. جبرائیلی نئولیبرالیسم را به‌عنوان تهاجمی فرهنگی و اقتصادی مطرح کرد که با آزادسازی قیمت‌ها، خصوصی‌سازی، و کاهش مخارج عمومی باعث افزایش وابستگی و تضعیف تولید داخلی شده است. او همچنین به «دلاریزه شدن اقتصاد» و مشکلات ناشی از خام‌فروشی و تعطیلی صنایع پایین‌دستی اشاره کرد. پیشنهادات او شامل تثبیت نرخ ارز، حذف قیمت‌گذاری بر اساس دلار، و کنترل قاچاق و خروج سرمایه بود. در نهایت، او بر اهمیت آگاه‌سازی مردم و فشار بر سیاستمداران برای اصلاحات اساسی تأکید کرد.

تحلیل و بررسی سخنان دکتر سید یاسر جبرائیلی:

سخنان دکتر جبرائیلی در خصوص مشکلات اقتصادی ایران و نقد نسخه‌های اقتصادی رایج، نگاهی انتقادی به سیاست‌های اقتصادی و تأثیرات منفی آنها بر اقتصاد ملی دارد. در اینجا مهم‌ترین نکات و ایده‌های مطرح شده توسط او را بررسی می‌کنیم:

1. نقد نسخه‌های اقتصادی غالب:

جبرائیلی انتقاد کرد که نسخه‌های اقتصادی معمول به جای حل مشکلات، صرفاً مردم را با مفاهیم پیچیده‌ای مانند اعداد و آمار درگیر می‌کنند و نتایج آنها در نهایت به ضرر اقتصاد و مردم تمام می‌شود.
او اعتقاد دارد که این نسخه‌ها تنها در خدمت منافع گروه‌های خاص است و نه به نفع تولیدکنندگان داخلی یا بهبود وضعیت معیشتی مردم.

2. استعمار و ابزارهای آن:

جبرائیلی استعمار را به سه دوره تقسیم کرد و توضیح داد که استعمار فرانو (با استفاده از نهادهایی چون صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی) در پی تحمیل سیاست‌های اقتصادی خاص به کشورها است.
هدف این نوع استعمار، غارت منابع و تسخیر بازارها از طریق مفاهیم جهانی‌سازی، آزادسازی قیمت‌ها، و کوچک‌سازی دولت است.

3. نقش نئولیبرالیسم در بحران اقتصادی:

جبرائیلی نئولیبرالیسم را ابزاری برای تهاجم اقتصادی دانسته که بر سه اصل محوری یعنی خصوصی‌سازی، آزادسازی قیمت‌ها، و کاهش مخارج عمومی تمرکز دارد.
او با اشاره به اثرات منفی این سیاست‌ها در تضعیف استقلال اقتصادی کشورها و افزایش وابستگی‌ها، تأکید کرد که این سیاست‌ها منجر به مشکلات اقتصادی و اجتماعی گسترده‌ای می‌شود.

4. بحران ارز و سیاست‌های ارزی:

جبرائیلی سیاست‌های ارزی نهادهایی مانند صندوق بین‌المللی پول را نقد کرد و تأکید کرد که آزادسازی نرخ ارز و چند نرخی بودن ارز به تضعیف اقتصاد ایران منجر شده است.
او مفهوم «مهندسی عرضه» را مطرح کرد که در آن، محدود کردن عرضه ارز توسط شرکت‌های بزرگ صادراتی باعث افزایش مصنوعی نرخ ارز می‌شود.

5. دلاریزه شدن اقتصاد و ضربات به تولید داخلی:

جبرائیلی معتقد است که قیمت‌گذاری کالاهای داخلی بر اساس دلار، باعث افزایش هزینه‌های تولید و کاهش قدرت خرید مردم شده است.
همچنین، این سیاست‌ها باعث شکاف طبقاتی و کاهش توان تولیدکنندگان داخلی شده است. تولیدکنندگان با مشکلاتی چون افزایش هزینه‌ها و نبود نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کنند.

6. خام‌فروشی و تعطیلی صنایع پایین‌دستی:

جبرائیلی به وضعیت نامناسب صنایع پایین‌دستی در ایران اشاره کرد و تأکید کرد که بخش بزرگی از صادرات کشور به خام‌فروشی محدود شده است، در حالی که صنایع باارزش‌افزوده بیشتر مانند پتروشیمی و فولاد هنوز ظرفیت‌های خود را استفاده نکرده‌اند.
این مسئله نتیجه سیاست‌های اقتصادی نادرست و وابستگی به ارزهای خارجی است.

7. پیشنهادات و راه‌حل‌ها:

جبرائیلی پیشنهاد داد که برای تثبیت نرخ ارز، صادرکنندگان موظف شوند ارز حاصل از صادرات خود را با نرخ ثابت به بانک مرکزی تحویل دهند.
او همچنین خواستار حذف دلاریزه شدن اقتصاد و قیمت‌گذاری کالاها بر اساس ریال شد.
علاوه بر این، او پیشنهاد کرد که باید کنترل‌های بیشتری بر قاچاق و خروج سرمایه اعمال شود.

8. جمع‌بندی و راهکار اصلی:

در نهایت، جبرائیلی بر اهمیت آگاه‌سازی مردم تأکید کرد و گفت که تنها با بسیج افکار عمومی و فشار بر سیاستمداران می‌توان به اصلاحات اساسی در سیاست‌های اقتصادی دست یافت.
او معتقد است که باید سیاست‌های اقتصادی مستقل و متوازن پیگیری شود تا کشور از وابستگی‌های اقتصادی و سیاسی رهایی یابد.

تحلیل کلی:

سخنان دکتر جبرائیلی نمایانگر یک نقد عمیق به سیاست‌های اقتصادی نئولیبرالی و وابسته به سازمان‌های بین‌المللی است که به‌ویژه در کشورهایی مانند ایران منجر به مشکلات اقتصادی گسترده‌ای می‌شود. پیشنهادات او به‌نوعی فراخوانی برای بازنگری در سیاست‌های اقتصادی و توسعه رویکردهایی مستقل و ملی است که بتوانند مشکلات معیشتی مردم را حل کرده و تولید داخلی را تقویت کنند.