نظام سلامت ایران در آستانه فروپاشی خدمات پایه: از ورشکستگی آزمایشگاه‌ها تا تجاری‌سازی بیمارستان‌ها

به گزارش اطلاع با ما ، نظام سلامت ایران: نظام سلامت ایران که پس از انقلاب بر پایه خدمات بهداشتی عمومی طراحی شده بود، امروز با چالش‌های جدی مواجه است. افزایش فاصله بین هزینه‌های واقعی خدمات و توان سازمان‌های بیمه‌گر، حذف ارز ترجیحی و افزایش قیمت تجهیزات، خدمات آزمایشگاهی را به کالایی لوکس تبدیل کرده است. بیمارستان‌های دولتی نیز به دلیل کمبود منابع مالی، از ارائه خدمات پایه به اقشار کم‌درآمد فاصله گرفته و به سمت جراحی‌های زیبایی و درآمدزایی حرکت کرده‌اند.

هم‌زمان، ناکارآمدی بیمه‌های پایه و تکمیلی فشار مالی سنگینی بر مردم تحمیل کرده و مهاجرت نیروی انسانی متخصص به دلیل کاهش فرصت‌ها تشدید شده است. در صورت ادامه این روند، نظام سلامت کشور به سطح ابتدایی گذشته بازمی‌گردد. اصلاح بودجه‌بندی سلامت، تقویت بیمه‌ها، حمایت از آزمایشگاه‌ها و جلوگیری از تجاری‌سازی بیمارستان‌های دولتی، از ضروری‌ترین اقدامات برای جلوگیری از این بحران هستند.

تحلیل وضعیت نظام سلامت ایران بر اساس اظهارات فرید کرمی

—

۱. چالش‌های ساختاری نظام سلامت:

ساختار بهداشتی اولیه پس از انقلاب:

سیستم شبکه‌ای با هدف ارائه خدمات پایه سلامت برای همه شهروندان طراحی شد، اما این ساختار با گذشت زمان و افزایش هزینه‌ها نتوانست پاسخگوی نیازهای جمعیت رو به رشد و گسترش خدمات تخصصی باشد.

عدم تناسب بودجه سازمان‌های بیمه‌گر با هزینه‌های واقعی:

فاصله بین قیمت تمام‌شده خدمات و توان مالی بیمه‌ها به افزایش سهم پرداخت از جیب مردم منجر شد.

—

۲. تأثیرات اقتصادی بر خدمات آزمایشگاهی و درمانی:

افزایش هزینه‌ها به دلیل حذف ارز ترجیحی:

افزایش قیمت تجهیزات و کیت‌های آزمایشگاهی باعث شده که آزمایشگاه‌ها به سمت ورشکستگی حرکت کنند. این روند، خدمات آزمایشگاهی را به یک کالای لوکس برای قشر محدودی از جامعه تبدیل می‌کند.

سقوط خدمات تخصصی:

کاهش دسترسی به خدمات تخصصی آزمایشگاهی ممکن است سطح تشخیص پزشکی را به استانداردهای پایین دهه‌های گذشته بازگرداند.

—

۳. بحران در بیمارستان‌های دولتی:

تغییر مأموریت بیمارستان‌های دولتی:

بیمارستان‌های دولتی به جای تمرکز بر ارائه خدمات پایه به افراد کم‌توان، برای تأمین مالی به انجام جراحی‌های زیبایی و خدمات غیرضروری روی آورده‌اند.

تضاد مأموریت و عملکرد:

بیمارانی که نیاز به درمان‌های ضروری مانند آپاندیسیت دارند، ممکن است به دلیل کمبود منابع تخت‌های بیمارستانی نتوانند خدمات دریافت کنند.

—

۴. مهاجرت نیروی انسانی و کاهش بهره‌وری:

افزایش فارغ‌التحصیلان پزشکی:

با وجود تربیت نیروی متخصص، کمبود منابع و زیرساخت‌ها باعث مهاجرت این نیروها شده و ظرفیت موجود در کشور هدر می‌رود.

—

۵. نقش بیمه‌ها در بحران سلامت:

کمبود منابع بیمه‌های پایه و تکمیلی:

بیمه‌های پایه مانند تأمین اجتماعی و سلامت نتوانسته‌اند پاسخگوی نیازهای روزافزون مردم باشند. پوشش ناکافی بیمه‌ای فشار مالی سنگینی به مردم وارد کرده است.

—

راهکارهای پیشنهادی:

1. بازنگری در بودجه‌بندی سلامت:

دولت باید منابع مالی بیشتری به بیمه‌های پایه تخصیص دهد و قیمت‌گذاری خدمات سلامت را اصلاح کند.

2. افزایش شفافیت و کارآمدی نظام بیمه:

تقویت نظارت بر عملکرد بیمه‌ها و جلوگیری از ناکارآمدی آنها ضروری است.

3. جلوگیری از تجاری‌سازی بیمارستان‌های دولتی:

بیمارستان‌های دولتی باید به مأموریت اصلی خود یعنی ارائه خدمات پایه به اقشار ضعیف پایبند بمانند.

4. تسهیل دسترسی به خدمات آزمایشگاهی:

یارانه‌دهی مجدد یا حمایت مالی از آزمایشگاه‌ها برای حفظ دسترسی عمومی به خدمات تشخیصی الزامی است.

5. جلوگیری از مهاجرت نیروی انسانی متخصص:

با ایجاد انگیزه‌های مالی و اصلاح زیرساخت‌ها می‌توان از مهاجرت گسترده متخصصان جلوگیری کرد.

—

نتیجه‌گیری:

نظام سلامت ایران با چالش‌های عمیقی در زمینه مالی، ساختاری و دسترسی مواجه است. رفع این مشکلات نیازمند اصلاحات ساختاری، حمایت دولتی بیشتر و بازتعریف مأموریت بیمارستان‌ها و سازمان‌های بیمه‌گر است. در غیر این صورت، خطر سقوط نظام سلامت به سطوح ابتدایی گذشته جدی خواهد بود.