ملاحظات ارزی و پرهیز از شوک درمانی

به گزارش اطلاع با ما ، ملاحظات ارزی و پرهیز از شوک درمانی: اکنون استنباط ما از سخنان تیم اقتصادی دولت اینگونه است که دولت به دنبال دو نرخی کردن نرخ ارز و کاهش فاصله نیما با ارز آزاد است. در همین راستا، از سخنان رئیس بانک مرکزی نیز برداشت می‎شود که گویا ایجاد بازار توافقی کانون اصلی این سیاست خواهد بود. به هر حال، در جزئیات برنامه ارزی دولت همچنان ابهامات بسیاری وجود دارد. به ویژه که ادعا می‎شود دولت می‎خواهد نرخ آزاد را به نرخ نیما نزدیک کند. به هر حال، چند ملاحظه کلی درباره هر گونه سیاست ارزی وجود دارد که باید در رأس تصمیمات دولت باشد.

در خصوص ارز، ابتدا ناچار به ایجاد نظام ارزی واقعی هستیم که در آن نرخ ارز از تعامل نیروهای ذره‎ای عرضه ارز شکل بگیرد؛ اما مشکل اینجاست که نظام ارزی عمیق در ایران وجود ندارد و اساساً شاهد یک بازار انحصار چندجانبه هستیم. بنابراین در شرایط تحریم، نظام ارزی ناقص و شبکه تراستی ناسالم، حواله کردن نرخ ارز به بازاری که اساساً موجودیت ندارد، نادرست و بحران‎زاست؛ لذا در تشکیل هر گونه بازار جدید باید این نواقص برطرف شده باشد. نکته مهم دیگر اینکه سازکار خودساخته دولت، تحریم‎ها و سیاست‎های پولی و مالی موجب شده است تا عملاً دولت قادر به تثبیت یا کاهش نوسان بلندمدت ارز آزاد نباشد.

تجربه نشان می‎دهد، سیاست تک نرخی و نظام مدیریت نرخ شناور تک نرخی نتوانسته به صورت بلندمدت یک نرخ واحد ارز را در عرضه و تقاضا برای نیازهای ارزی کشور برقرار کند و همواره نظام دو یا چند نرخی پس از مدت کوتاهی دوباره حاکم شده و با افزایش کالاها و خدمات و افزایش شاخص کل قیمت و افزایش تورم مصرف‎کننده و تولیدکننده و افزایش شدید هزینه‎های جاری و عمرانی دولت، بسیاری از اتفاقات سوء اقتصادی و اجتماعی از دولتی به دولت دیگر به ارث گذاشته شده است.

بنابراین، شوک‎های ارزی اگرچه برای مدت کوتاهی توانسته‎اند ثبات نسبی ایجاد کنند، اما در بلندمدت اثرات مخرب‎تری را بر مردم تحمیل کرده‎اند. اصلاحات اقتصادی در صورتی موفق است که در شرایطی انجام گیرند که فعالیت‎های اقتصادی و بازار کسب‌وکار از یک آرامشی برخوردار باشد. در حالت التهابات و آشفتگی‎های ارزی، شوک‎های ارزی و قیمتی بسیار اثرگذار بر نرخ تورم و گسترش سفته‎بازی و سوداگری دربازار را ترویج می‎کند، به شدت باید از آن اجتناب کرد. با وجود این، چنانچه دولت تصمیم به اتخاذ چنین اقدامی بگیرد، حتماً باید ملاحظات و مقدمات آن را در نظر داشته باشد.