مسئله اصلی تولید یا مبادله؟

یکی از تفکرات رایج این است که راه‌اندازی تولید کلید حل مشکلات اقتصادی است: از ایجاد اشتغال گرفته تا افزایش درآمد و کاهش کسری بودجه. این نگاه بر این فرض استوار است که تولید تابعی از عوامل تولید است.

به گزارش اطلاع با ما، مسئله اصلی تولید یا مبادله؟– یکی از تفکرات رایج این است که راه‌اندازی تولید کلید حل مشکلات اقتصادی است: از ایجاد اشتغال گرفته تا افزایش درآمد و کاهش کسری بودجه. این نگاه بر این فرض استوار است که تولید تابعی از عوامل تولید است (نیروی کار و سرمایه) و با رفع موانع دسترسی به این عوامل، تولید به خودی خود افزایش می‌یابد. اما آیا تولید صرفاً با تأمین سرمایه و نیروی کار کافی است؟

پرسش اساسی اینجاست: تولید کنیم برای چه؟

بازارهایی که تولیدات در آن‌ها عرضه می‌شوند چه وضعیتی دارند؟ آیا دسترسی به بازارهای جدید فراهم است؟ آیا زیرساخت‌های لجستیکی برای رقابت در بازارهای جهانی مهیاست؟ این‌ها سوالاتی هستند که نشان می‌دهند مشکل اصلی اقتصاد ایران نه در تولید، بلکه در بخش مبادله و تجارت است.

سود در کجاست؟

فرآیند فنی تولید، خود سودآور نیست؛ سود در مبادله رخ می‌دهد. زمانی که بنگاه بتواند:

عوامل تولید و مواد اولیه را با کمترین هزینه تهیه کند.

کالای خود را در بازارهای رقابتی و آزاد، با قیمت مناسب به فروش برساند.

در غیاب بازارهای پایدار و متنوع، تولید نه تنها سودی ندارد بلکه به مشکلات اقتصادی می‌افزاید. تولید بدون مبادله کارآمد، یعنی کالاهایی که به دلیل نبود بازار انبار می‌شوند و منابع را قفل می‌کنند.

مسئله ناپایداری بازار

افت توان اقتصادی خانوارها و ضعف در دسترسی به بازارهای خارجی، باعث ناپایداری بازارها شده است. نمونه آن را در واحدهای تولیدی می‌بینیم که تنها به صورت سفارشی تولید می‌کنند و به دلیل نبود تقاضای پایدار، فعالیت مداوم ندارند.