ماجرای پرتاب یک میمون به فضا

به گزارش اطلاع با ما به نقل از  “زیست فضا” عنوان موضوعی است که امکان قدم گذاشتن انسان بر جای دیگری از کره زمین را بررسی می‌کند و این موضوع از سال‌ها پیش ذهن دانشمندان حوزه فضا را به خود مشغول کرده است.

پژوهشگران و دانشمندان فضایی در کشورهای مختلف از سال‌ها پیش برای دستیابی به امکان زیست فضا، تحقیقات و مراحل عملی کار خود را از طریق فرستادن موجود زنده و بعدها پرتاب انسان به فضا آغاز کرده‌اند و زیست فضا در جهان سابقه‌ای حدوداً 80ساله دارد.

البته علی‌رغم پیشینه زیست فضا، تنها 7 کشور ایران، آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، ژاپن و آرژانتین موفق به ارسال موجود زنده به فضا و 3 کشور روسیه، آمریکا و چین نیز موفق به فرستادن انسان به فضا شده‌اند.

سابقه زیست فضا در کشور ما 14 سال دارد و نخستین محموله زنده ایران شامل موش، لاکپشت، کرم و سلول‌های انسانی در سال 1388 توسط کاوشگر3 به فضا پرتاب شد.

این حرکت، شروع فعالیت کشورمان در بخش زیست فضا بود و پایه‌گذار موفقیت‌های بعدی در این زمینه شد.
روز گذشته در گزارشی با عنوان: ایران با ارسال موجود زنده به فضا چگونه به باشگاه کشورهای دارای “زیست فضا” پیوست؟ + فیلم به بررسی چگونگی ورود و آغاز فعالیت ایران در حوزه زیست فضا پرداختیم.

و حالا در ادامه بازخوانی این حوزه زیست فضا در کشورمان؛ باید گفت که تجربه نخستین پرتاب حامل موجودات زنده به فضا توسط محققان فضایی کشورمان در سال 88 باعث شد 3 سال بعد، جمهوری اسلامی ایران در 9 بهمن ماه 1391 گام بزرگی در زمینه پرتاب کپسول‌های زیستی برداشت و سازمان فضایی ایران “کاوشگر پیشگام” را به‌همراه یک میمون رزوس به‌نام “آفتاب” با موفقیت به‌مدت 20 دقیقه به ارتفاع 120کیلومتری زمین پرتاب کرد و آن را بازگرداند.

به‌طور کلی هدف از پرتاب کاوشگر پیشگام، انجام موفق مأموریت و بررسی و مطالعه شرایط پرواز و اثر آن به‌روی تمام مجموعه‏‌های فنی محموله و همچنین انجام آزمایش‏‌های زیست فضایی بود. در تمامی مراحل پرتاب این کاوشگر،‌ تصاویر موجود زنده داخل کپسول زیستی، علائم حیاتی موجود زنده شامل ضربان قلب و دیگر داده‌های حیاتی و محیطی از کاوشگر مخابره و در جعبه سیاه ثبت شد.

مأموریت اصلی این محموله در زمان پرتاب، اثبات و توسعه فناوری شامل سنجش اثر پرواز بر فیزیولوژی موجود زنده، سنجش گرمایش آیرودینامیکی، سنجش اثربخشی عایق‌ها و سپرهای حرارتی بر محموله و شناخت آیرودینامیک و دینامیک بازگشت به جو و از جنبه‌های برنامه‌ای شامل تحقق برنامه ارسال حیات به فضا، حرکت به‌سمت محموله‌ای هوشمند با قابلیت خودنظارتی و مدیریت انجام عملیات میدانی وسیع و فراهم‌کردن تجهیزات لجستیکی موردنیاز عنوان شده بود.

این نخستین بار بود که ایران توانست یک گونه از “نخستی‌سانان” را به فضا پرتاب و بازیابی کند. «آفتاب» نخستین میمون فضانورد ایرانی بود که به‌همراه کاوشگر «پیشگام» با تلاش محققان پژوهشکده سامانه‌های فضانوردی سازمان فضایی ایران با موفقیت به فضا پرتاب و بازیابی شد و پس از بازیابی حتی موفق شد بچه‌دار شود!

پرتاب نخستین میمون فضانورد ایرانی به فضای زیرمداری، سرآغاز گشایش دروازه‌های فضا به‌روی دانشمندان کشورمان محسوب می‌شد که گام مهمی در راستای هدف ارسال انسان به فضای ماورای جو بود.

پس از این موفقیت چشمگیر و پرتاب موفق دیگر در سال 1392، درست زمانی که تصور می‌شد ایران فاصله چندانی با فرستادن انسان با فضا نداشته باشد، موضوع پرتاب موجود زنده و کپسول‌های زیستی همزمان با رکود صنعت فضایی کشور در دو دولت حسن روحانی به‌مدت 8 سال متوقف شد.

با وجود این توقف 8ساله اما حالا تغییر ریل صورت‌گرفته در حوزه فضایی در دولت ابراهیم رئیسی و اعلام‌هایی که از سوی رئیس سازمان فضایی ایران شده است، این نوید را می‌دهد که بار دیگر اقدامات جدی در حوزه کپسول‌های زیستی شروع شده است و با طراحی و پرتاب کپسول زیستی در سال جاری، کشور عزیزمان ایران بار دیگر در مسیر اعزام انسان به فضا قرار خواهد گرفت.

در گزارش‌ بعدی به پرتاب‌ موفق کشورمان در حوزه زیست فضا و ارسال “فرگام” به فضا در سال 92 خواهیم پرداخت.