شوک‌درمانی؛ تکرار یک خطای تاریخی در سایه بحران‌های اقتصادی

به گزارش اطلاع با ما ، شوک‌درمانی؛ تکرار یک خطای تاریخی: پریسا نصرآبادی – این یادداشت به بررسی پیامدهای سیاست‌های شوک‌درمانی در چین و ایران می‌پردازد و نشان می‌دهد چگونه این رویکردها با وجود موفقیت‌های کوتاه‌مدت، به نابرابری اجتماعی، شورش‌های مردمی، و تبعات بلندمدت جمعیتی منجر شده‌اند. نویسنده با تأکید بر تحریف‌های تاریخی پیرامون اصلاحات دنگ شیائوپینگ، به مقایسه آن با سیاست‌های مشابه در ایران، مانند تعدیل ساختاری و کنترل جمعیت، پرداخته و هشدار می‌دهد که اجرای چنین سیاست‌هایی در شرایط بحرانی کنونی می‌تواند به افزایش نارضایتی عمومی و آشوب‌های اجتماعی منجر شود.

شاخه‌ای به نام شوک‌درمانگران در حزب کمونیست چین وجود نداشته و به هر اصلاح اقتصادی نیز نمی‌توان نام «شوک‌درمانی» الصاق کرد.

تاریخ را تحریف و وقایع تاریخی را مصادره به مطلوب نمی‌توان کرد.
دنگ شیائوپینگ از ۱۹۷۸ تا ۱۹۸۹ رهبری چین را برعهده داشت و از ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۲ که به سبب بیماری از تمام مناصب دولتی استعفا داد، به شکل رهبر معنوی در پشت صحنه، هدایت سیاست در چین را برعهده داشت.

بنابراین، «شورش تیان‌آن‌من» در سال ۱۹۸۹ یعنی بیش از ده سال پس از به قدرت رسیدن دنگ‌شیائوپینگ رخ داد. روایت غالب این است که این اعتراضات در واکنش به برخی تبعات و آثار ناشی از اجرای رفرم‌های اقتصادی و سیاسی در چین موسوم به «بولوآن فانژنگ» یا «اصلاحات اقتصادی و سیاست درهای باز» به وقوع پیوسته است.

اجرای اصلاحات اقتصادی دنگ‌‌شیائوپینگ و همراهان وی، منجر به افزایش فزاینده‌ی ضریب جینی ‌و نابرابری‌های گسترده و نهایتاً اعتراضات خیابانی شد. اما فراموش نکنید که این اصلاحات با شوک‌تراپی مد نظر حضرات در ایران بسیار فاصله داشت، اما با این‌همه نارضایتی و خشم بسیاری را برانگیخت.

به دنگ‌شیائوپینگ لقب «معمار چین نوین» را داده‌اند. اما سیاست‌های وی در سالیان بعدتر در درون هیئت حاکمه‌ی چین از جهات مختلف مورد انتقاد قرار گرفت. از جمله سیاست تک‌فرزندی که تبعاتی چون پیری جمعیت، عدم توازن جنسیتی، و کاهش جمعیت نیروی کار را به همراه داشت.
آشنا نیست؟

«سردار سازندگی»، «دنگ‌ شیائوپینگ ایران»، اصلاحات اقتصادی موسوم به «تعدیل ساختاری»، شوک‌درمانی‌هایی که به شورش‌های مشهد و اسلامشهر و کشته شدن فرودستان منجر شد، اجرای سیاست کنترل جمعیت با شعار «دو بچه کافی‌ست!» که تبعات وخیم آن با بسته شدن پنجره‌ی جمعیتی در آینده‌ی نه چندان دور، دامنگیرمان خواهد شد، و بنیان گذاشتن فاسدترین شکل سرمایه‌سالاری و اقتصاد کازینویی که بیش از تحریم‌ها بر دوش کشوری که نیازمند اقتصادی برنامه‌ریزی‌شده و منضبط است، سنگینی می‌کند.

باید به نیّت کسانی‌که در شرایط کنونی بر ‎#شوک‌_درمانی اصرار می‌ورزند، شک کنیم.
در وضعیتی که سیاست ‎#فشار_حداکثری ایالات متحده، تهدیدها و تحدیدهای سیاسی و اقتصادی دولت‌های اروپایی با اسم رمز «‎#مکانیزم_ماشه» و بحران‌سازی‌های منطقه‌ای در جهت پروژه‌ی خلع سلاح ایران در جریان است، و از درون کشور نیز دست‌هایی عامدانه در پی روشن کردن فتیله‌ی خشم مردم به تنگ‌آمده از شرایط اقتصادی و اجتماعی است تا در پیوندی هم‌افزایانه با دست‌های خارجی ایران را به پرتگاهی بدفرجام رهنمون کنند، این تکرار هدفمند «ناترازی‌ها» و پافشاری بر شعله‌ور کردن نارضایتی جامعه‌ای که از فقیرترشدن وحشت دارد، مقصودی جز ایجاد آشوب و تشویش عمومی به سود ذی‌نفعان چنین فتنه‌ای نمی‌تواند داشته باشد.