سن سکته مغزی در ایران ۱۰ سال کمتر از دنیا

به گزارش ایسنا، دکتر احسان شریفی‌پور – دبیر انجمن سکته مغزی ایران همزمان با روز جهانی سکته مغزی ، با بیان اینکه دو مطالعه بزرگ درباره بروز سکته مغزی در ایران انجام شده، اظهار کرد: وضعیت بروز سکته مغزی می‌بایست بر اساس نتایج مطالعات بزرگ انجام شود. دو مطالعه بزرگ مبتنی بر جمعیت درباره بروز سکته مغزی در خراسان و قم و مناطق مرکزی ایران در سال‌های ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ انجام شده است.

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره نتایج مطالعات بروز سکته‌های مغزی در ایران گفت: نتایج مطالعات میزان بروز سکته‌ مغزی در ایران مشابه است؛ این در حالی است که اختلاف زمانی ۱۰ ساله دارند. نتایج مطالعات بروز سکته‌ مغزی بیانگر این است که بروز سکته مغزی در ایران حدود ۱۵۰ به ازای هر ۱۰۰هزار نفر در هر سال است. البته میزان بروز سکته مغزی در کشور از متوسط جهانی بیشتر بوده و حدود ۱.۵ برابر متوسط جهانی است.

او درباره میانگین سنی بروز سکته مغزی در کشور تصریح کرد: نتایج دو مطالعه بزرگ بروز سکته مغزی بیانگر این است که سن بروز سکته مغزی در ایران، حدود ۱۰ سال از متوسط جهانی کمتر است. اختلاف ۱۰ ساله میانگین سنی بروز سکته مغزی در کشور از متوسط جهانی، یک نکته نگران‌کننده محسوب می‌شود و مستلزم تلاش بیشتر کادر درمان است. متوسط سن سکته مغزی در دنیا حدود ۷۵ تا ۸۰ سال و متوسط سن بروز سکته در کشور حدود ۶۵ تا ۷۰ سال است.

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب افزود: با توجه به وضعیت بروز و میانگین سکته مغزی در ایران، ریسک‌فاکتورها می‌بایست به طور جدی در کانون توجه قرارگیرند تا میزان بروز سکته مغزی در کشور کاهش یابد. توجه به عوامل خطر، کاهش سکته مغزی به عزم ملی و هماهنگی ارگان‌های مختلف نیاز دارد.

شریفی‌پور درباره افزایش سن و احتمال سکته مغزی توضیح داد: پس از ۵۰ سالگی، سکته‌ مغزی به ازای هر دهه ۲ برابر افزایش می‌یابد و اصولا برای افراد بالای ۵۰ سال است. هنگامی که از سکته مغزی بزرگسالان سخن می‌گوییم، منظور افراد ۱۸ سال تا یک فرد صد و چند ساله است که در گزارش‌های مربوط به سکته مغزی ثبت شده است. بررسی نتایج مقابله‌ای پیک سنی سکته مغزی در دنیا و ایران مهم است؛ چرا که متوسط سنی پیک سکته مغزی در دنیا ۷۵ تا ۸۰ و پیک سنی سکته مغزی در کشور ما نیز ۶۵ تا ۷۰ سال است.

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی، درباره مرگ‌ومیر ناشی از سکته مغزی نیز گفت: مطالعات متعددی درباره مرگ‌ومیر ناشی از سکته مغزی در دنیا و ایران در دسترس است. سکته مغزی، دومین تا پنجمین علتی است که سبب مرگ‌ومیر مردمان کشورهای مختلف می‌شود و جزو علل اصلی ناتوانی به حساب می‌آید. براساس آمار و ارقام «سیمای مرگ ایران»، متاسفانه سکته‌ مغزی پس از سکته قلبی سبب مرگ‌ومیر مردم کشور می‌شود.

او ادامه داد: در یک ماه اول پس از سکته مغزی، حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد مرگ‌ومیر داریم؛ یعنی از هر پنج نفری که سکته می‌کنند متاسفانه یک نفر جان خود را از دست می‌دهد.

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب درباره ضرورت توجه به زمان طلایی در مواجهه با سکته مغزی توضیح داد: خوشبختانه، اگر عوامل خطر را شناسایی و کنترل کنیم، سکته مغزی قابل پیشگیری است. همچنین اگر فردی که سکته کرده در زمان طلایی به مراکز درمانی منتقل شود، قابل درمان است. منظور از زمان طلایی این است که فرد از شانس بیشتری برای اثرگذاری درمان برخوردار است.

شریفی‌پور با بیان اینکه دو روش درمانی برای سکته مغزی وجود دارد، خاطرنشان کرد: یکی از روش‌های درمانی این است که داروی حل‌کننده لخته به صورت «ترومبولیتیک» به فرد سکته‌ کرده داده می‌شود. درمان از طریق «آنژیوگرافی» و «اندوواسکولار» از دیگر روش‌های درمانی سکته مغزی است که لخته خون به روش‌های «آنژیوگرافی» و «داخل رگی» از رگ مغزی خارج شده و جریان خون مغزی برقرار می‌شود. هنگامی حل‌ کردن یا خارج‌ کردن لخته خونی مفید قلمداد می‌شود که بافت مغزی زنده باشد. زمان زنده بودن بافت مغزی به عنوان زمان طلایی در نظر گرفته می‌شود.

دبیر انجمن سکته مغزی ایران گفت: این شانس وجود دارد که بافت مغزی در ۴.۵ ساعت اول پس از سکته مغزی به طور کامل از بین نرود. هر چقدر میزان دسترسی به خدمات درمانی سریع‌تر باشد، احتمال نجات سلول‌های مغزی افزایش می‌یابد؛ به نحوی که می‌توان ۲ میلیون سلول‌ مغزی یا نورون مغزی را در هر دقیقه نجات داد.

عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره زمان طلایی در روش‌های درمانی اندوواسکولار توضیح داد: زمان طلایی در این روش درمانی تا شش ساعت اول پس از سکته مغزی است. با پیشرفت‌هایی که در تصویربرداری‌ و روش‌های درمانی صورت گرفته، اگر بافت زنده‌ای وجود داشته باشد تا ۲۴ ساعت امکان نجات فرد وجود دارد.

این متخصص بیماری‌های مغز و اعصاب درباره برنامه درمان به روش آنژیوگرافی در کشور نیز گفت: برنامه‌ جامعی درباره درمان به روش مدیکال یا تزریق داروهای ترومبولیتیک (حل‌کننده لخته) تا سال ۱۳۹۵ در کشور نداشتیم و متاسفانه بسیاری از بیماران جان خود را از دست می‌دادند.

شریفی‌پور با اشاره به اجرای برنامه «۷۲۴» در کشور اظهار کرد: پس از سال ۱۳۹۵، برنامه ۷۲۴ در کشور اجرا می‌شود. سازمان بهداشت جهانی و سازمان جهانی استروک، گزارشی مشترک در سال ۲۰۲۱ منتشر کردند و براساس این گزارش، ایران در میان ۱۹۴ کشور دنیا با اجرای برنامه ۷۲۴ جزو کشورهای پیشرو درزمینه نجات بیماران سکته مغزی معرفی شد.

او با بیان اینکه درمان آنژیوگرافیک جزو روش‌های درمانی پیشرفته سکته مغزی است، توضیح داد: انجام روش درمانی آنژیوگرافیک، نیازمند در دسترس‌بودن دستگاه‌های مختلف آنژیوگرافیک در قطب‌های مختلف کشور و حضور تیم‌های پیشرفته‌تری در مراکز درمانی است که لخته خونی را با وسایل پیشرفته مبتنی بر تکنولوژی توسط افراد فلوشیپ از داخل عروق مغزی خارج کنند.