در اهمیت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایران در چهل روز

به گزارش اطلاع با ما، اهمیت برگزاری انتخابات ریاست جمهور- محمد رستم‌پور: در همان ساعات و لحظاتی که جان.اف.کندی، سی و پنجمین رئیس‌جمهور ایالات متحده در چهل و سه سالگی‌اش در دالاس در یک کارناوال خیابانی هدف گلوله یک کهنه سرباز قرار گرفت و کشته شد، متمم ۲۵ قانون اساسی ایالات متحده پشت میزها، در راهروها و در تالار اصلی ساختمان کنگره آمریکا در دست بررسی و سوژه بحث و گفتگو بود. متمم ۲۵ به وضعیت سیاسی و اداری ایالات متحده آمریکا هنگام بیماری، درگذشت یا کناره‌گیری رئیس‌جمهور آمریکا و چگونگی جانشینی و اختیارات معاون او اشاره دارد.

۹ بار استفاده از این متمم درتاریخ آمریکا که جز ماجرای کناره‌گیری ریچارد نیکسون، همگی در دوره‌های پیش از کِندی رخ داده؛ هنوز هم موقعیت دشوار نبودِ بالاترین مقام اجرایی آمریکا را به شکلی قابل اتکاء و متعین آشکار نکرده. چنان که امروز به‌رغم ضعف مفرط و ناتوانی عمومی جو بایدن در انجام امور ابتدایی ریاست جمهوری، همچنان یک سوژه جنجالی و سیاسی حزبی در آمریکاست که جمهوری‌خواهان مرتباً با استناد بدان می‌کوشند دولت بایدن را پیش از انتخابات نوامبر ۲۰۲۴ دچار چالش کنند.

با این همه نباید از یاد برد که نبود، فقدان، بیماری، یا کناره‌گیری رئیس دولت، مسأله‌ای نیست که هر روزه اتفاق افتد. آمار متفاوت منابع مختلف در مورد رخدادهایی که در کشورها و قاره‌های مختلف به ضعف یا فقدان سیاستمداران رده اول می‌انجامد، فهرست کشورهایی که چنین تجربه‌ای پشت سر گذاشته‌اند، چندان طولانی نیست.

با این وجود، انتظار رسانه‌ها در جهان و چه بسا محاسبه نیروها و مدیران سیاسیِ مخالف ایران برای وضعیتی که با کلماتی مانند «ناآرامی»، «بحران»، و حتی «آشوب» توصیف می‌شد، پس از شهادت رئیس‌جمهور رئیسی در یک سانحه غیرمترقبه به صورتی قابل پیش‌بینی چندان برجسته نشد. خلاف آنچه اندیشکده‌ها، رسانه‌ها و مراجع سیاسی در کشورهای مختلف در حوادث ۱۴۰۱ در ایران داشتند، ثبات، استواری و قدرتمندی سیاسی جمهوری اسلامی ایران به دلیل بهره‌مندی از یک ساختار و قاعده متعین و مستحکم به تصریح رسید.

همچون جان.اف کندی که ارتباطات گسترده و نزدیک و محکمی با سران رژیم پهلوی در دهه ۵۰ میلادی داشت، جیمی کارتر نیز در دهه ۷۰ نیز سطحی فراتر از رابطه دو کشور هم‌پیمان را میان ایران و آمریکا با محمدرضا پهلوی برقرار کرده بود. جمله کارتر در شب سال نوی 1979 در ضیافت شام آخرین پادشاه ایرانی، سرآغاز مسیری توفنده و ویرانگر برای پهلوی‌ها شد: «ایران، جزیره ثبات است». جزیره ثبات ده روز پس از جمله کارتر درگیر انقلابی شد که در سیاست خارجی در نقطه مقابل منافع آمریکا ایستاد. با این وجود، کارتر بیراه هم نگفته بود.

با همه تهدید و تحریم و مداخله‌ای که آمریکا و اروپا علیه ایران به کار گرفتند، ایران، همچنان مرد روزهای سخت و سرو زخمی اما بلندقامتی است که آفت‌ها و طوفان‌ها او را خم نکرده. پیش از آنکه سال ۲۰۲۲ به پایان برسد، معرکه‌ای جدید ایران را فرا گرفت. رفت و آمدهای چهره‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی ایران با مقامات و سیاستمداران اروپایی و آمریکایی پشت پرده و روی سن، زمستانی سرد را برای ایران به بار آورده بود.

اما گویی در مقابل ایران، هر اندازه تهدید سخت‌تر می‌شود، ایران مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد. آشوب و التهابی که با حملات پراکنده به سفارت ایران در کشورهای اروپایی آغاز شده بود و قرار بود ایران را در جهان منزوی کند، اندک اندک مجبور شد ایران را بار دیگر به رسمیت بشناسد و جنبشی که با چیدن مو به نشانه موضوع اعتراضی در ایران یعنی حجاب و پوشش زنان، در پارلمان‌های اروپایی آغاز شده بود، مجبور شد مقابل ایران پشت میز مذاکره بنشیند.

در سه سال حکومت رئیس جمهور رئیسی، رفت و آمد پیشنهادها و بسته‌ها در مورد تداوم مذاکرات هسته‌ای برای احیای برجام تداوم داشت اما ایران از تجربه برجام بیش از هر زمان دیگر، چیزهایی آموخته بود. پیوستن به بریکس و شانگهای و امضای توافق‌نامه با چین و برقراری ارتباطات گسترده با همسایگان به ویژه بستن پرونده‌های دشواری مانند برقراری رابطه با عربستان، تحرک و ابتکار عملی تازه پیش روی رابطه ایران با کشورهای جهان قرار داده بود. ایران در مسیری بود که انقلاب کرده بود. همه راه‌های توسعه از مسیر واشنگتن نمی‌گذرد و البته آنچه تصویر ایران قوی را می‌ساخت، بیش از هر چیز روی شانه‌های تک تک مردم ایران در شهرها و روستاهای دور و نزدیک جغرافیای ایران استوار شد.

غیر از تحرک و پویایی فوق‌العاده‌ای که هواپیماهای خارجی را در فرودگاه‌ بین‌المللی امام خمینی (ره) تهران می‌نشاند، آنچه تحمل سختی معیشت ورنج تدبیر زندگی در شرایط سخت تحریمی را برای مردم ایران ممکن می‌کرد، نگاه به ثبات و امنیت و آرامشی بود که جمهوری اسلامی ایران ساخته بود. هدف‌گیری این دستاورد در بحبوحه و پس از جنبش اعتراضی با اقدامات تروریستی مرزی در سیستان و بلوچستان، کرمان و حتی فارس بر آن بود که نارضایتی از موضوعات اجتماعی مانند حجاب را به مقوله‌های امنیتی تسری دهد.

باورمندی به هنجارهای پشتیبان و ارزش‌های جامعه‌سازی که ایران را با همه تنوع و اختلاف به یک مجموعه واحدِ انعطاف‌پذیر تبدیل کرده بود، در رخداد طوفان الاقصی خود را نشان داد. یکی دیگر از اشتراکات جامعه بزرگ ایران یعنی اعتقاد به حمایت عملی و نه صرفاً زبانی و لفظی از مردم مظلوم فلسطین، جمهوری اسلامی ایران را در صف نخست مقابله با نسل‌کشی و جنایتکاری اسرائیل در نوار غزه تصویر کرد. در سمت مقابل، اسرائیل که همه آنچه از قدرتمندی و توانایی و نفوذ در جهان ترسیم کرده بود، در باتلاق ورود به نوار غزه، تلاش کرد دیگران را متهم کند و شکست مفتضحانه‌ نظامی و اقتصادی و سیاسی‌اش را با حمله به لبنان و سوریه جبران کند و جبهه‌های جدیدی بگشاید. اقدام جاهلانه حمله به سفارت ایران در دمشق، به حمله رسمی جمهوری اسلامی ایران به اسرائیل در عملیاتی وسیع و کوبنده پهپادی و موشکی به نام «وعده صادق» انجامید و اتفاقاً بازدارندگی ایران را چند پله ارتقاء بخشید.

نقشه ایران و پیشینه فکری و تمدنی این کشور، از او تمثیل یک شیر ساخته. در ادبیات و شعر و فرهنگ ایرانی، شیر، هر اندازه خسته و زخمی شود، از پا نمی‌نشیند و فرصت و امتیازی جدید برای خود پدید می‌آورد. ایران متخصص ساخت فرصت از دل بحران‌هایی است که حتی کشورهایی با سابقه سیاسی طولانی و دیرینه تاریخی ریشه‌دار را به زانو درمی‌آورد.

چهل روز پس از فقدان رئیس‌جمهوری که دولت او نیمه‌کاره ماند، انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم برگزار شد؛ هفتاد روز پس از حمله رسمی ایران به اسرائیل و یک سال و نه ماه پس از جنش اعتراضی ۱۴۰۱. تقویم‌ها تازه می‌شوند و ایران همچنان ایستاده است.