حماقتی به نام دکترا خواندن

به گزارش اطلاع با ما حماقتی به نام دکترا خواندن-  دکتر هاتف خالدی: دکترا خواندن در خارج از کشور یک حماقت محض است و خواننده عزیز نباید خیال کند این تنها یک نظر شخصی تو خالی و پوچ است که نویسنده در نظر دارد در سطور پیش رو به ذکر دلایل و ادله خود بپردازد.

دکترا گرفتن در رشته های مهندسی یک کار زمان بر و وقت گیر است که معمولا بین 3 تا 5 سال به طول می انجامد. دانشجوی دکترا اگرچه در ابتدای شروع کار از انگیزه بالایی برخوردار است اما به دلایل مختلف انگیزه اش را به کلی از دست می دهد طوری که در انتهای کار هیچ امیدی برای ادامه روند موجود ندارد. دوره تحصیلی دکترا مصادف است با بهترین سالهای عمر آدم. دوره ای که در پایان شور و نشاط جوانی را از انسان باز می ستاند و او را به یک آدم خموده و دور از اجتماع تبدیل می کند.

دکترا خواندن به خصوص برای زنان مهلک و بیمار کننده است. دکترا برای یک زن خوره روح و روان است. او را از برنامه های زندگی زناشویی اش باز می دارد. اگر مجرد باشد بی شک زمان تجرد و تنها نشینی و فراق و دوری اش را تمدید می کند و اگر تاهل گزیده باشد او را در تحیر و ندانم کاری عمیق فرو می برد و همیشه فرصت بچه داری و تجربه حس مادری را به تاخیر می اندازد.

دوره دکترا تقریبا کمترین دستمزد را در میان کارهای مهندسی و غیر مهندسی در غرب دارد. اگر این دوره در کشورهایی نظیر کانادا و یا آمریکا باشد این حقوق که بخش اعظمی از آن خرج شهریه دانشگاه می شود، تنها به اندازه خوردن و نمردنی است که زندگی را به فلاکت محض می کشاند و اگر در کشورهای اروپایی باشد زندگی اندکی بهتر است و سطح زندگی کمی بالاتر از زندگی دانشجویی خواهد بود اما آیا این به ضرر چندین سال عقب ماندن از تجربه کار مهندسی و باز ماندن از افزایش پایه حقوق در طی 4 یا 5 سال در یک شرکت مهندسی معتبر می ارزد؟

خروجی دوره دکترا یک تز و چند مقاله در ژورنالهای علمی مهندسی است. ژورنالهایی که هزینه اشتراک سالانه آنها چندین هزار دلار است و بدیهی است که حتی همه مراکز تحقیقاتی دنیا در آن رشته خاص تحصیلی شما قادر به خواندن نتایج کاری که در مدت 4 یا 5 سال انجام داده اید نیستند. مقالاتی که در طی چندین سال شاید یکی ده بار بیشتر خوانده نشوند و هیچ بعید نیست که تعداد خوانندگانی که مقاله شما را از ابتدا تا انتها یک بار می خوانند کمتر از انگشتان یک دست باشد. نهایت این است که خروجی کار 5 ساله شما تعدادی مقاله بی خواننده، بی ارزش و غیر مفید و یک تز صد و چند صفحه ای است که جایش جایی در بالای کتابخانه و مصرفش تنها چشم کشی و تفاخر است.

چشم انداز شغلی برای یک دانشجوی دکترا تیره و تار تر از یک دانشجوی فوق لیسانس مهندسی است. توانایی ها و دانش کسب شده در طول دوره دکترا فراتر از نیاز اغلب کارهای صنعتی مهندسی است و این دانش شما را برای بسیاری از موقعیت های شغلی مهندسی به اصطلاح «اور کولیفای» می کند. بسیاری از شرکت های مهندسی از استخدام فردی با تحصیلات دکترا ابا دارند چه اینکه او را فردی آرمانی، فرمان نبر و با اهداف بلند بالا می دانند که سعی در تصاحب صندلی آنها دارد. فردی که می کوشد تا پله های مدیریتی را زودتر از دیگران طی کند و این را دردسری عظیم برای شرکت خود می دانند.

وضعیت شغلی برای استخدام دانشجوی دکترا به عنوان هیات علمی در دانشگاههای اروپایی به خصوص برای دانشجویان ایرانی مبهم و نا امید کننده است. اخیرا به جز هلند که تعدادی از دانشجویان ایرانی اش را به عنوان هیات علمی استخدام کرده مثال دیگری در این باره به ذهن نویسنده نمی رسد. استخدام هیات علمی برای دانشجویان ایرانی به خصوص در کشورهای اروپایی بسیار تصادفی و از روی بخت و اقبال است.

با این وجود هر ساله برای موقعیت های دکترا در خارج از ایران هزاران هزار درخواست فرستاده می شود. بسیاری از استادان دانشگاههای غرب از خیل نامه های ارسالی از سوی ایرانیان و فرم های پرشده برای یک موقعیت تحصیلی دکترا توسط آنها گلایه دارند و آن را به تمسخر و مضحکه در جمع های خودمانی شان مطرح می کنند. خرده نمی توان گرفت. وضعیت اقتصادی ایران در شرایط فعلی ناگوار است و موقعیت های شغلی مناسب کمتر از پیش شده است. مهاجرت تحصیلی به عنوان دم دستی ترین گزینه، گزینه خوبی است اما پیشنهاد من درخواست برای تحصیل در مقطع فوق لیسانس است. بسیاری از دانشجویان حتی با کیفیت بسیار پایین تر بعد از دو سال تحصیل موفق به پیدا کردن شغل های خیلی خوب شده اند و چه بسا بعد از چند سال پایه حقوقشان به مراتب بیشتر از یک دکتر بخت برگشته باشد.

تجربه دوستان دکترا خوانده در ایران شاید حتی اسفناک تر از تجربه نویسنده در این موضوع باشد.