توافق آتش‌بس غزه؛ متن و فرامتن

به گزارش اطلاع با ما، توافق آتش‌بس غزه: پس از ۴۶۷ روز جنگ، شامگاه چهارشنبه ۲۶دی ماه (۱۵ ژانویه) طبق اظهارات وزیر خارجه قطر توافق ‏آتش‌بس میان اسرائیل و حماس حاصل و قرار شده است از روز یکشنبه ۳۰ دی ماه (۱۹ ژانویه) فرایند اجرای ‏آن آغاز شود. انتظار می‌رود طی این فاصله طرفین تلاش کنند با شلیک آخرین تیرها و بازی رسانه‌ای ‏روایت پیروزی خود را تقویت کنند و بدین‌ترتیب جنگ ۴۷۰ روزه پایان یابد.‏

ماهیت و متن توافق

چنانکه متن بیان می‌دارد هدف طرفها اجرای توافق ۲۷مه ۲۰۲۴(۷خرداد ۱۴۰۳) است که به یک ‏آتش‌بس دائمی منجر خواهد شد. در واقع توافق جدید ضمیمه‌ای به توافق مه ۲۰۲۴ است. این توافق ‏شامل سه مرحله ۶ هفته‌ای است.‏

مرحله اول شامل توقف مبارزه و عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از مناطق مسکونی به حاشیه نوار غزه (در محیطی به ‏عمق ۷۰۰ متر و در برخی مناطق کمتر از ۴۰۰ متر در سمت داخلی مرز غزه)، آزادی ۳۳ اسیر اسرائیلی شامل زنان ‏غیرنظامی، کودکان و غیرنظامیان بالای ۵۰ سال (هر یک به ازای ۳۰ زن و کودک فلسطینی) و زنان نظامی (هر ‏یک به ازای ۵۰ فلسطینی)، بازگشت آوارگان غزه به خانه‌هایشان و ورود کمک‌های بیشتر به غزه است.

۹ نفر ‏مریض و زخمی از لیست ۳۳ نفره با ۱۱۰ فلسطینی محکوم به حبس ابد تبادل می‌شوند. اسرائیل همچنین ۱۰۰۰ نفر ‏از بازداشت شدگان بعد از ۸ اکتبر را که در عملیات ۷ اکتبر دخالت نداشتند آزاد می‌کند. دو نفر از ۳۳ نفر ‏منگستو و هشام السید خواهند بود که قبل از ۷ اکتبر اسیر شده بودند(هر کدام به ازای ۳۰ فلسیطینی، به علاوه ۴۷ ‏نفر از زندانیانی که بعد از توافق شالیت دوباره زندانی شدند). اگر تعداد افراد زنده در دسته‌های ذکرشده به ۳۳ ‏نفر نرسد اجسادی از همین دسته‌ها در لیست قرار می‌گیرد.

ا‏سرائیل به تدریج نیروهای خود در محور فیلادلفیا را کاهش داده و بعد از آزادی آخرین اسیر در مرحله اول ‏در روز ۴۲، عقب‌نشینی از این محور را آغاز و تا روز ۵۰ ام تکمیل می‌کند. همچنین پس از ‏آزادی همه زنان نظامی اسرائیلی، گذرگاه رفح برای عبور غیرنظامیان و مجروحان فلسطینی به مصر آماده خواهد بود؛ ‏محدودیت‌های سفر و عبور کالا برداشته می‌شود و البته نیروهای اسرائیلی در اطراف گذرگاه طبق نقشه‌های ‏تهیه‌شده مستقر می‌شوند.

‏ در مرحله دوم آرامش پایدار اعلام می‌شود؛ حماس بقیه اسرای زنده (مردان نظامی و غیرنظامی) را آزاد می‌کند و ‏نیروهای اسرائیلی به صورت کامل از غزه خارج می‌شوند. مذاکرات مربوط به جزئیات این مرحله (از جمله تعداد ‏اسرای فلسطینی که باید آزاد شوند) حداکثر تا روز ۱۶ ام مرحله اول آغاز می‌شود و تا پایان هفته پنجم باید به ‏نتیجه برسد. در مرحله سوم همه اجساد دو طرف بعد از کشف و شناسایی مبادله می‌شوند؛ اجرای طرح بازسازی ‏غزه برای یک دوره ۳ تا ۵ ساله تحت نظارت تعدادی از کشورها و سازمان‌ها شامل مصر، قطر و سازمان ملل ‏آغاز شده و گذرگاه‌های مرزی نیز بازگشایی می‌شود.

فرامتن

اسرائیل با این واقعیت که نمی‌تواند با راهکار نظامی حماس را حذف کند کنار آمده است و آینده حماس و ‏مدیریت غزه مسئله‌ای درون- فلسطینی باقی می‌ماند.‏

معادله ۶ اکتبر بین جبهه مقاومت و اسرائیل بازمی‌گردد؛ با این تفاوت که اکنون تجربه وحدت میادین از سوی ‏مقاومت و البته ویرانی،کشتار وسیع و ترور توسط رژیم هم وجود دارد. به عبارتی دو طرف ‏تهدیدات خود را معتبرتر کرده‌اند و براین اساس می‌توان یک معادله بازدارندگی پایدارتر را پیش‌بینی کرد.‏

علی‌رغم تحولات چشمگیر در منطقه بویژه در لبنان و سوریه که تعبیر به ضعف مقاومت می‌شد اسرائیل ‏توافقی را پذیرفت که پیش از تحولات مذکور و تقریباً مطابق با خواسته‌های واقع‌بینانه مقاومت صورت‌بندی شده بود. این ‏امر بدان معناست که اگر ضعف مقاومت درست بود باید در توافق آتش‌بس منعکس می‌شد و اسرائیل ‏امتیازات جدیدی کسب می‌کرد نه اینکه به توافق ۷ خرداد بازگردد و استدلال کند در برابر خواسته‌های جدید ‏حماس مقاومت کرده است.‏

عملیات طوفان‌الاقصی تغییرات بنیادینی در نظم منطقه و سمت‌وسوی الگوی‌های دوستی و دشمنی ایجاد ‏کرد. روند عادی‌سازی اگرچه متوقف نمی‌شود اما نمی‌تواند مانند توافقات ۲۰۲۰ منفک از قضیه فلسطین پیش ‏رود. در واقع طوفان‌الاقصی حتی اگر عادی‌سازی پیش رود، فلسطین را یک گام به دولت‌بودگی نزدیک‌تر کرده ‏است.‏

تاثیر ترامپ را از دو زاویه می‌توان نگریست. نخست، رویکرد ترامپ به ‏نتانیاهو ثابت کرد آمریکا چیزی فراتر از آنچه بایدن انجام داد برای ارائه به اسرائیل ندارد. دوم، رژیم اسرائیل ‏امیدوار است ترامپ در منطقه بر دو هدف پیشبرد عادی‌سازی با اعراب و مهار ایران متمرکز شود و بدین طریق ‏اسرائیل بتواند با تغییر معادلات منطقه‌ای شرایط را به نفع خود بهبود دهد.‏