تلاش ایران و روسیه برای ساخت پایگاه نظامی در سودان

به گزارش اطلاع با ما، تلاش ایران و روسیه برای ساخت پایگاه: پایگاه خبری بلومبرگ در اواسط دسامبر ۲۰۲۴ در گزارشی مدعی شد که ایران و روسیه در ازای حمایت [ادعایی] از دولت و ‏ارتش سودان در جنگ با گروه پشتیبانی سریع، خواهان ایجاد پایگاه نظامی دریایی در پورت سودان هستند.‏

‏ با وجود عدم پاسخ ایران و سودان به این ادعاها، آنچه مشخص است این است که پس از شروع جنگ داخلی در سال ۲۰۲۳ و ‏حمایت برخی کشورهای عربی از نیروهای واکنش سریع به رهبری حمیدتی، دولت سودان با هدایت عبدالفتاح برهان رئیس ارتش این کشور با بازنگری در رویکردهای گذشته خود در قبال ایران، در بهبود روابط با ‏ایران پیشقدم شده است و دو کشور هم اکنون در مرحله بازگشت و تحکیم روابط هستند. همچنین جمهوری اسلامی ایران بر ‏اساس موضع اصولی خود مبنی بر حمایت از ثبات و استقرار در منطقه و مخالفت با نیروهای تجزیه طلب و شورشی، از ‏تلاش‌های دولت و ارتش سودان برای بازگشت ثبات به این کشور حمایت معنوی می‌کند.

روسیه اما رویکرد دوگانه ای را در ‏قبال سودان اتخاذ کرده است. این کشور از یک سو به طور رسمی از موضع دولت سودان در مقابله با نیروهای پشتیبانی سریع ‏حمایت می‌کند و از سویی دیگر با استفاده از نیروهای موسوم به لشکر آفریقا (یا همان واگنر سابق) ارتباطاتی قوی با ‏حمیدتی برقرار کرده و متهم است در عملیات قاچاق طلای سودان به خارج (به ویژه به امارات) دست دارد.‏

جمهوری اسلامی ایران از سال ۱۹۸۹ تا ۲۰۱۵ همکاری های مهمی در حوزه نظامی با سودان داشته است. همچنین دو ‏کشور به دلیل حمایت از مقاومت در قبال رژیم صهیونیستی هدف فشار و تحریم‌های آمریکا بوده‌اند و سودان دستکم دو بار ‏مورد حمله نظامی رژیم صهیونیستی قرار گرفت. از این‌رو پیش‌بینی می‌گردد با تغییر رویکرد دوباره دولت سودان به سمت ‏محور مقاومت پس از عادی‌سازی سال ۲۰۲۰، دو کشور به سمت همکاری‌های عمیق‌تر در همه زمینه‌ها از جمله نظامی ‏پیش بروند.‏

‏ از جانب دیگر روسیه دستکم از سال ۲۰۱۹ به دنبال ایجاد پایگاهی دریایی در سودان برای پشتیبانی از نیروی دریایی خود ‏بوده است و به رغم امضای تفاهم‌نامه‌های مختلف، به دلیل کارشکنی آمریکا، مسکو موفق به تأسیس چنین پایگاهی در ‏سودان نشده است. حمایت روسیه از سودان در نهادهای بین‌المللی به ویژه در شورای امنیت سازمان ملل، نیاز خارطوم به ‏مسکو را در سایه انتقاد نهادهای حقوق بشری و همچنین فشار به دولت سودان برای برقرار آتش‌بس افزایش داده است. نمود ‏بارز حمایت مسکو از دولت سودان وتوی پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل در زمینه سودان در نوامبر ۲۰۲۴ بود. ‏این مسئله احتمال اعطای پایگاه نظامی به روسیه در سودان را افزایش داده است.

به دلیل اهمیت دریای سرخ در تجارت بین‌المللی، اهمیت این دریا برای منافع و امنیت ملی ایران و همچنین حضور ‏جمهوری اسلامی در این آبراه بین‌المللی، حضور نظامی جمهوری اسلامی ایران در سودان می‌تواند در حفاظت از منافع ملی ‏ایران و همچنین ارتقای آن مؤثر باشد. حضور در سودان همچنین می‌توان به ایران این امکان را بدهد که از طریق سودان ‏حضور اقتصادی و سیاسی خود را در قاره آفریقا افزایش دهد.‏

‏ روسیه نیز با سقوط دولت بشار اسد در سوریه، خطوط تدارکاتی خود برای نیروهایش در آفریقا را در معرض خطر می‌بیند. همچنین ‏باوجود حضور مسکو در شرق لیبی، عدم برخورداری دولت حفتر از شناسایی بین‌المللی مانعی بر سر راه تثبیت جایگاه روسیه ‏در این منطقه است؛ بنابراین روسیه به پایگاه سودان برای تقویت خطوط تدارکاتی خود به آفریقا و حمایت از نیروهای خود ‏نیاز مبرم دارد. چرا که سودان می‌تواند مسیری مناسب برای ارتباط با نیروهای لشکر آفریقا در منطقه ساحل باشد. علاوه بر ‏این پورت سودان نیز پایگاهی برخوردار از حمایت دولت رسمی و قانونی محسوب خواهد شد و محدودیت‌های لیبی را نخواهد ‏داشت.