تخت‌روانچی: در چارچوب برجام حاضر به گفت‌وگو هستیم

به گزارش اطلاع با ما  به نقل از خبر آنلاین، در چارچوب برجام: «مجید تخت‌روانچی» معاون سیاسی وزارت امور خارجه ایران در مصاحبه با «فرانچسکو دلئو» خبرنگار مجله ایتالیایی Affari Internazionali و رادیو رادیکاله به سوالاتی درباره مسائل مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای پاسخ داد.

گزیده سخنان تخت‌روانچی به این شرح است:

دولت در تلاش است تا با نظم دادن به اقتصاد کشور از مشکلات بکاهد.
تلاش می‌کنیم با تحریم‌ها مقابله کنیم و از آثار آن بکاهیم و در عین حال در جهت رفع این تحریم‌ها می‌کوشیم.
عضو ان‌پی‌تی هستیم و سلاح هسته‌ای در دکترین دفاعی کشور جایی ندارد.
اروپایی‌ها به ما گفتند اگر از تعهدات خود خارج نشوید، خسارات خروج آمریکا از برجام را جبران می‌کنند اما این اتفاق نیفتاد.
همان سیاست فشار حداکثری که دولت ترامپ بر ایران تحمیل کرد، توسط دولت بایدن ادامه یافت.
در چارچوب برجام حاضر به گفت‌وگو هستیم؛ یعنی تعهدات برجامی در مقابل لغو تحریم‌ها.
با آمریکا گفت‌وگویی نداریم.
باید مشخص باشد که گفت‌وگو فقط برای گفت‌وگو نباشد بلکه باید نتیجه بخش باشد.
ما آمریکا را بر اساس رفتارش قضاوت می کنیم نه بر اساس شعارها و مواضع اعلامی.
سیاست فشار حداکثری در صورت اعمال مجدد، دوباره شکست خواهد خورد.
ما در امور سوریه دخالتی نداریم.
ادعای نتانیاهو درباره تغییر نقشه منطقه ادعای باطلی است.
دوران کشورگشایی به سر رسیده و صهیونیست‌ها باید در خواب ببینند که می‌توانند از این طریق به اهداف خود برسند.
اسرائیل به توانایی‌های ایران به خوبی واقف است و می‌داند هرگونه تجاوز به ایران چه عقوبتی دربرخواهد داشت.
رئیس‌جمهور ایران نسبت به رعایت حقوق بشر بسیار اهمیت قائل است.
کسانی که ادعا می کنند زنان در ایران با مشکل مواجه هستند، اهداف دیگری را دنبال می‌کنند.

متن این مصاحبه به این شرح است:

سؤال: جناب معاون وزیر، بیش از ۱۲۰ روز از روی کار آمدن دولت آقای دکتر پزشکیان می‌گذرد. اصلی‌ترین چالش‌هایی که طی این مدت دولت آقای پزشکیان با آن مواجه بوده کدامند و چه اهدافی برای آینده دارید؟

پاسخ: در زمینه مسائل داخلی، طبیعتا مسائل اقتصادی یکی از چالش‌هایی است که دولت با آن مواجه است. مسائل اقتصادی هم ریشه در داخل کشور دارد و هم در خارج از آن. در ارتباط با مسائل داخلی و مشکلات اقتصادی دولت در تلاش است تا با نظم دادن به اقتصاد کشور از مشکلات بکاهد. یعنی از طریق همکاری با مجلس و همچنین اتخاذ تصمیمات لازم برای اقتصاد کشور تلاش می کند تا مشکلات اقتصادی را کاهش دهد. البته کار آسانی نیست و تصمیمات سختی باید گرفته شود ولی دولت مصمم است که این کار را انجام دهد، البته با مد نظر داشتن نیازهای جامعه و توجه به این که تصمیمات متخذه سختی زیادی برای مردم دربرنداشته باشد. بنابراین در مورد آن بخش از مسائل اقتصادی که به داخل کشور مربوط می‌شود، دولت مصمم است که با نظم بخشی به اقتصاد و ایجاد یک اجماع عمومی مشکلات اقتصادی را کمتر کند.

بخش دیگری از مشکلات اقتصادی ما به خارج از کشور مرتبط است و ریشه در تحریم‌های ظالمانه‌ای دارد که سال‌هاست بر ملت ایران تحمیل شده است. در مورد تحریم‌ها صحبت فراوان است. به طور کلی این تحریم‌ها در جهت اعمال فشار بر ملت ایران وضع شده است. کشورهایی که این تحریم‌ها را به ما تحمیل کرده‌اند تلاش داشته‌اند که از طریق این تحریم ها و اعمال فشار به مردم بتوانند سیاست های خود را در قبال ایران دنبال کنند. طبیعتا ما تلاش می‌کنیم تا با این تحریم‌ها مقابله کنیم و از آثار آن بکاهیم و در عین حال در جهت رفع این تحریم‌ها می‌کوشیم. ما در عین تلاش برای رفع تحریم‌ها سعی داریم تا از طریق نظم اقتصادی و توجه به داخل کشور و بهره‌برداری از امکانات و ظرفیت‌های داخلی به اقتصاد سامان دهیم. البته سؤال جنابعالی بسیار گسترده است و طیف متنوعی از موضوعات را دربرمی‌گیرد.

مذاکرات احیای برجاتم در سال ۲۰۲۱

سؤال: در خصوص پرونده هسته‌ای ایران و نحوه عبور ایران از تحریم‌ها چه راهبردی دارید و در صورت تصمیم به مذاکره چه کشورهایی باید مخاطب شما باشند؟

پاسخ: در بحث هسته‌ای یک نکته بسیار مهم این است که ایران به عنوان یکی از اعضای NPT از حقوقی برخوردار است. یعنی ما بر اساس NPT در ازای تعهداتی که داده‌ایم، دارای حقوقی هستیم. در طول سال‌هایی که موضوع هسته ای ایران مطرح بوده یکی از مشکلاتی که ما داشتیم این بود که به ایران اجازه داده نمی شد در چارچوب NPT از حقوق خود استفاده کند. بعد از مذاکراتی که در طول سال‌ها انجام شد، موضوع را به ناحق به شورای امنیت سازمان ملل کشاندند و تحریم‌های متعددی را علیه ایران در شورای امنیت وضع کردند.

علاوه بر تحریم‌های سازمان ملل، کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا تحریم‌هایی را در این زمینه علیه ایران تصویب کردند. ما از ابتدا گفته بودیم که به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. عضو NPT هستیم و سلاح هسته‌ای در دکترین دفاعی کشور جایی ندارد. رهبر معظم انقلاب هم در این زمینه فتوایی داده و هرگونه استفاده از سلاح هسته‌ای ممنوع اعلام کردند. بنابراین هم از نظر دینی و هم از نظر تصمیم کشور که بر اساس دکترین دفاعی شکل می‌گیرد، ما جایی را برای سلاح هسته‌ای نمی‌بینیم.

بر این مبنا ما در سال ۲۰۱۳ با طرف‌های مذاکراتی موسوم به ۵+۱ وارد گفت‌وگوهایی شدیم. بعد از ۲ سال یعنی در سال ۲۰۱۵ توانستیم به توافق برجام برسیم. مذاکرات سخت و فشرده‌ای بود و ما در طول مذاکرات صداقت خود را برای حصول توافق نشان دادیم. البته اساس توافق برجام بر این است که در ازای تعهداتی که ما پذیرفته‌ایم، طرف مقابل هم ملزم به انجام تعهداتی در راستای رفع تحریم‌هاست. گزارش‌های متعدد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهد که ایران ۱۰۰ درصد به تعهدات خود عمل کرده است.

با این حال از روزهای اول اجرای توافق مشاهده کردیم که آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل نمی‌کنند. ما تمام این مواردی که آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل نکرده‌اند را هم به دبیرکل سازمان ملل و هم به نماینده عالی اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده برجام گزارش کرده‌ایم. اوج اقدامات خلاف برجام توسط آمریکا در سال ۲۰۱۸ بود که با خروج ترامپ از برجام صورت گرفت. در آن زمان کشورهای اروپایی که هنوز عضو برجام بودند از ایران خواستند که در مقابل این تصمیم آمریکا، از برجام خارج نشود و به ما گفتند که اگر ایران از تعهدات خود در چارچوب برجام خارج نشود، خساراتی را که در اثر نقض برجام توسط آمریکا وارد شده است، جبران خواهند کرد.

ما یک سال صبر کردیم و در طول این یک سال متأسفانه کشورهای اروپایی یا نخواستند یا نتوانستند به تعهدی که به ما داده بودند عمل کنند. ما مجبور شدیم در سال ۲۰۱۹ طی چند مرحله بر اساس برجام تعهدات خود را کاهش دهیم. نهایتا بعد از پایان دوره آقای ترامپ و ورود آقای بایدن به کاخ سفید در سال ۲۰۲۱، در عین ابراز علاقمندی دولت بایدن برای بازگشت به برجام، چنین اتفاقی نیفتاد.

در واقع همان سیاست فشار حداکثری که دولت ترامپ بعد از خروج از برجام بر ایران تحمیل کرد، توسط دولت آقای بایدن ادامه یافت. در طول این سال ها موضع ما ثابت بوده و اعلام کرده‌ایم که آماده گفت‌وگو در چارچوب برجام به منظور رفع تحریم‌ها هستیم. در حال حاضر هم موضع ما همین است و اعلام کرده‌ایم که در چارچوب برجام حاضر به گفت‌وگو هستیم؛ یعنی تعهدات برجامی در مقابل لغو تحریم‌ها.

ما با اعضای برجام که شامل سه کشور اروپایی و چین و روسیه است، در تماس هستیم. آمریکا به دلیل خروج از برجام طرف برجام محسوب نمی‌شود. بنابراین با آن گفت‌وگویی نداریم. ما اخیرا در طول چند ماه گذشته ۲ بار با سه کشور اروپایی گفت‌وگو کردیم. باز هم حاضر به گفت‌وگو هستیم ولی باید مشخص باشد که گفت‌وگو فقط برای گفت‌وگو نباشد بلکه باید نتیجه بخش باشد. موضع ما همین است و همین مسیر را ادامه خواهیم داد.

سؤال: آیا به قدرت رسیدن ترامپ در کاخ سفید از تاریخ ۲۰ ژانویه آینده، شما را درخصوص آینده مذاکرات و بازگشت آمریکا به مذاکرات خوش‌بین می کند یا بدبین؟ آیا درست است که ترامپ از طریق عمان برای شما پیام ارسال کرده است؟

پاسخ: ما آمریکا را بر اساس رفتارش قضاوت می کنیم نه بر اساس شعارها و مواضع اعلامی آن. آقای ترامپ در مورد مذاکرات هسته‌ای و در مورد ایران اظهارات مختلفی داشته ولی ما باید منتظر باشیم و ببینیم ایشان بعد از شروع به کار در عمل چه خواهد کرد. گفته می‌شود آقای ترامپ بعد از آمدن به کاخ سفید سیاست فشار حداکثری را ادامه خواهد داد. این سیاستی است که آمریکایی‌ها بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ در زمان آقای ترامپ از آن استفاده کرده‌اند و عملا این سیاست شکست خورده است.

چرا آمریکا قصد دارد یک سیاست شکست خورده را دوباره اعمال کند؟ آقای ترامپ بین سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۲۰ فکر می کرد از طریق سیاست فشار حداکثری می‌تواند ایران را از حقوق خود محروم کند و مدعی بود که از این طریق ایران را وادار خواهد کرد که به توافقی تن دهد که مورد نظر آمریکاست اما این اتفاق نیفتاد. نکته دیگر این که تحولات بین‌المللی در دوره اول آقای ترامپ با وضعیت فعلی دنیا بسیار متفاوت بود.

ما یک بار تجربه شکست سیاست فشار حداکثری را مشاهده کردیم و واقعیت موجود دنیا نیز نسبت به چند سال قبل متفاوت است. لذا سیاست فشار حداکثری در صورت اعمال مجدد، دوباره شکست خواهد خورد. البته آقای ترامپ در عین حال گفته است که تنها نگرانی او دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است و خود ما هم گفته ایم که به دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم. بنابراین باید صبر کنیم و ببینیم در عمل چه خواهد کرد.